ایرانیان قدیم معتقد بودند « جشن سده » حتی از نوروز نیز قدیمی تر است !
این جشن به مناسبت پیدایش آتش و توسط زرتشتیان برگزار می شود . در شاهنامه فردوسی نیز از این جشن یاد شده است . نقل است « هوشنگ شاه » که از نخستین پادشاهان سلسله پیشدادی بوده ، روزی به شکار می رود و با مشاهده ماری سیاه رنگ ، سنگی به سوی او پرتاپ می کند . از برخورد سنگ به سنگی دیگر جرقه ای به وجود می آید و باعث شعله ور شدن بوته ای خشک در آن جا می شود . از آن زمان آتش جنبه ای مقدس پیدا می کند و مردم آن را گرامی می دارند و از آن مراقبت می کنند .
ابوریحان بیرونی نیز در آثار خود از جشن سده به صورتی دیگر یاد می کند و آن را شادی پس از نابودی ضحاک به دستور فریدون نامیده است . در این جشن مردم برای نشان دادن شادی خود بر بام ها رفته و آتش برپا می کنند .
جشن سده در صدمین روز از زمستان برگزار می شود . از ابتدای زمستان که از اول آبان شروع می شود تا 10 بهمن ، 100 روز می گذرد . از این جا تا نوروز نیز 50 روز و 50 شب است و حالا چون دسترسی به آتش پیدا شده ، شب هم مانند روز گرم و زنده است . سده ، جشنی است میانه این دو 100 روز !
در شامگاه دهمین روز از بهمن با روشن شدن هیزم های جمع آوری شده در مرکز روستا یا شهر و یا بر مکانی بلند ، آغاز می شود . تمامی مردم در این برنامه شرکت می کنند و حتی برای برگزاری هرچه بهتر آن با یکدیگر نیز مشورت می کنند . این مراسم نزدیک به غروب آفتاب آغاز می شود و در کنار برپایی آتش ، موبدان لاله به دست اوستا زمزمه می کنند و مردم نماز آتش برپا می کنند و بعد به نیایش خوانی ، پایکوبی وسرود خوانی می پردازند .
جشن سده یک مراسم ملی به حساب می آید چرا که مسلمان ( شیعه و سنی ) ، زرتشتی ، مسیحی و یهودی در آن شرکت کرده و همگی باهم به شادی می پردازند .
این مراسم کهن هر سال در روستاهای اطراف میبد و اردکان در استان یزد ، بافت در کرمان و طبس در خراسان جنوبی برگزار می شود اما باشکوه ترین این جشن ها در کرمان و در محلی به نام « بوداغ آباد » برگزار می شود